Görme Yetersizliği Olan Çocuklar İçin Evde Günlük

Görme Yetersizliği Olan Çocuklarda Bağımsız Hareket

Görme yetersizliği, bireyler için çeşitli zorluklar yaratabilir. Özellikle çocukluk döneminde bireyselleşmenin desteklenmesi gereken bir süreçte, bu zorluklar çocuğun bağımsızlık duygusunu olumsuz etkileyebilir. Ailelerin çocuklarının gelişimini desteklemek için öncelikle onların ihtiyaçlarını ve öğrenme yöntemlerini anlamaları, ev ortamını bu doğrultuda düzenlemeleri ve çocuğa deneyimleme fırsatları sunmaları önemlidir.

Görme yetersizliği olan çocuklar için işitsel ve dokunsal duyular büyük önem taşır. Bu nedenle ailelerin, evde bağımsız hareket ve yönelim becerilerini destekleyecek düzenlemeler yapmaları gerekir. Bağımsız hareket, bireyin varsa görme kalıntısı ile birlikte diğer duyularını kullanarak, bağımsız şekilde ve güvenli biçimde hareket edebilmesini ifade eder (Millî Eğitim Bakanlığı, 2020). Bu becerilerin erken yaşta kazandırılması, yetişkinlikte de önemli katkılar sağlar.

Ev, çocuğun ilk ve temel yaşam alanı olduğundan; güvenli, düzenli ve çocuğun kendini rahat hissedeceği bir şekilde tasarlanmalıdır. Bu ortam, çocuğun öz-yeterlilik, güven ve bağımsızlık gibi duygularını geliştirmesi için önemli bir fırsat sunar (Erkazan, 2024).

Ev Ortamını Erişilebilir Hale Getirmek İçin Pratik Öneriler

• Oyunla öğrenmeyi destekleyin: Erken yaşta öğrenmenin en doğal yolu oyundur. Dokunsal ve işitsel oyunlar, çocukların duyularını geliştirmelerine yardımcı olur. Farklı doku ve boyutlardaki objelerle dolu bir torbadan nesneleri tanıma ve eşleştirme gibi etkinlikler yapılabilir (UNICEF, 2023). Aynı şekilde, ses çıkaran nesnelerin seslerine göre eşleştirilmesi de işitsel gelişimi destekler (Dalien, t.y.).
• Mobilya düzenine dikkat edin: Evin düzenlenmesinde, çocuğun tutunabileceği alanlar oluşturulabilir. Bu, çocuk için hem yön bulmayı kolaylaştırır hem de güven hissi sağlar (Erkazan, 2024). Duvarlara yön bulmayı kolaylaştıracak ipler yerleştirilebilir, gereksiz eşyalar kaldırılabilir, oyuncaklar ve öğrenme materyalleri ulaşılabilir yerlerde tutulabilir (UNICEF, 2023). Ayrıca görme yetersizliği olan çocukların ev içinde güvenle hareket edebilmesi için mobilya ve eşyaların yerleri sık sık değiştirilmemelidir. Eşyaların sabit kalması, çocuğun mekânı zihninde haritalamasını kolaylaştırır ve çarpma gibi ev kazalarının önüne geçilmesine yardımcı olur.
• Etiketleme yapın: Ev eşyalarının üzerine Braille etiketler yerleştirmek, çocuğun bağımsız hareketini destekler. Özellikle mutfak araç gereçlerinin etiketlenmesi, çocuğun güvenle kullanmasını sağlar (BlindLook, 2024).
• Evi birlikte keşfedin: Mekân algısını geliştirmek için çocukla birlikte evin farklı alanlarını gezebilir, mobilyaların yerlerini tanımasına yardımcı olacak oyunlar oynayabilirsiniz. Örneğin, adım sayma veya yön bulma oyunları ile bu süreç eğlenceli hâle getirilebilir (Dalien, t.y.).
• Dokunsal işaretlerle yön bulmayı destekleyin: Evdeki farklı alanların duvarlarına farklı dokularla kaplama yapmak veya dokunsal işaretler eklemek yönelim becerilerini destekler (Bilge, 2017).

Aileler, çocuklarını erken yaşta destekleyerek bağımsız hareket becerilerini kazandırabilir ve onların özgüvenli bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlayabilir. Evde yapılacak basit düzenlemeler ve duyularını geliştiren oyunlar sayesinde çocuklar hem kendilerini hem çevrelerini tanıyarak daha bağımsız ve güçlü bireyler hâline gelebilirler. Bu güveni erken yaşta kazanmak, yaşamın ilerleyen dönemlerinde karşılaşabilecekleri zorluklara karşı da onları dayanıklı kılacaktır.

Kaynakça

Bilge, A. P. (2017). Görme engelli kişiler için konut tasarımında ulaşılabilirlik. 

BlindLook. (2024, Ağustos 19). Görme engelliler için evi daha erişilebilir hale getirmek. https://blindlook.com/blogs/g%C3%B6rme-engelliler-i%CC%87%C3%A7in-evi-daha-eri%C5%9Filebilir-hale-getirmek

Dalien, L. (t.y.). 31 simple activities for visually impaired children at home. Special Ed Resource. https://specialedresource.com/activities-for-visually-impaired-children

Erkazan, E. (2024). Görme engellilik ve mekân denkleminde evrensel tasarım perspektifinden akıllı ev yaklaşımları. 

Millî Eğitim Bakanlığı. (2020). Görme yetersizliği olan öğrencilerin öğretmenlerine yönelik mesleki gelişim eğitimi.

UNICEF. (2023, Haziran 6). Helping your child with disabilities thrive. UNICEF South Asia. https://www.unicef.org/rosa/stories/helping-your-child-disabilities-thrive